Cümlenin Ögeleri Çözümlü Sorular
1) Aşağıdaki cümlelerden hangisi yalnızca yüklemden oluşmuştur?
A) O önde gelen nitelikli yazarlardan biriydi.
B) Sınav günü yanımda bir kalem vardı.
C) İnsanlara sürekli kuşkuyla bakan biriydi.
D) Bu sözün anlamını kimse bilemedi.
Çözüm:
“A” seçeneğinde Ö / Y
“B” seçeneğinde ZT / YT / Ö / Y
“C” Y (Sıfat tamlamasından oluşmuş yüklem grubu.)
“D” N / Ö / Y
“Anneme telefonu verdikten sonra odama ders çalışmak için gittim.”
2) Bu cümlenin öğeleri sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Özne / zarf tümleci / dolaylı tümleç / zarf tümleci / yüklem
B) Zarf tümleci / dolaylı tümleç / zarf tümleci / yüklem
C) Dolaylı tümleç / zarf tümleci / zarf tümleci / yüklem
D) Zarf tümleci / nesne / zarf tümleci / yüklem
Çözüm:
Verilen cümlenin öge dizilimi sırayla şu şekildedir:
Zarf Tümleci: “anneme telefonu verdikten sonra”
Dolaylı Tümleç: “odama”
Zarf Tümleci: “ders çalışmak için”
Yüklem: “gittim”
Bu nedenle cevap: “B”
3) Aşağıdakilerden hangisi iki öğeli bir cümledir?
A) Bu sınav öğrencilerin geleceklerini belirlemelerinde etkili olduğu için önemlidir.
B) Kışın mandalina ve portakalı bolca tüketmek gerekir.
C) Biz bu yolda düşe kalka ilerlediğimiz için tecrübeliyiz.
D) Dize sonlarındaki ses uyumları, şiirin ahengini sağlayan en önemli unsurlardandır.
Çözüm:
“D” seçeneği özne ve yüklemden oluşmuş iki ögeli bir cümledir.
Yüklem: “şiirin ahengini sağlayan en önemli unsurlardandır.”
Özne: “Dize sonlarındaki ses uyumları”
4) “Yan sınıftan arkadaşım, ders bitince beni bahçede bekleyecekmiş.”
Bu cümle öge dizilişi yönüyle aşağıdakilerden hangisiyle özdeştir?
A) Simitçi öne eğilerek tepsideki simitlerden birini çocuğa uzattı.
B) Onun kitaplarını geçen günlerde bir kitabevinden temin ettik.
C) Arkadaşlarımın içinde olmadık sözlerle beni üzdü.
D) Bana karşı yaptıkların nedeniyle konuşmak istemiyorum.
Çözüm:
Verilen cümlenin ögeleri sırasıyla şu şekildedir:
Özne: “yan sınıftaki arkadaşım”
Zarf Tümleci: “ders bitince”
Nesne: “beni”
Yer Tamlayıcısı: “bahçede”
Yüklem: “bekleyecekmiş”
“A” seçeneğindeki cümlenin ögeleri de sırasıyla şu şekildedir:
Özne: “simitçi”
Zarf Tümleci: “öne eğilerek”
Nesne: “tepsideki simitlerden birini”
Yer Tamlayıcısı: “çocuğa”
Yüklem: “uzattı”
Görüldüğü gibi her iki cümlenin öge sıralaması aynıdır.
5) Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öğe sayısı diğerlerinden fazladır?
A) Yazarın yalnız roman değil, şiir ve hikâye türünden de eserleri vardır.
B) Sanat adamı, geçmiş ile gelecek arasındaki bağlantıyı kurmalı.
C) İnsanlara çıkar ilişkisiyle yaklaşanlar, kimseyle dostluk kurmayan yalnız kişilerdir.
D) Birazdan anlatacağı konunun önemli olduğunu vurguladı.
Çözüm:
Verilen cümlelerin öge sırası ve sayısı şu şekildedir:
A) Ö / Y (2 ögeli)
B) Ö / N / Y (3 ögeli)
C) Ö / Y (2 ögeli)
D) N / Y (2 ögeli)
Yukarıda görüldüğü gibi öge sayısı en fazla olan “B” seçeneğidir.
6) Aşağıdaki cümlelerden hangisinin cevabı nesnedir?
A) Güzel dediğin şiirin bu muydu?
B) Bil bakalım, bugün kimi gördüm?
C) Olayları kimden duydun?
D) Çok mu istiyor tatile gitmeyi?
Çözüm:
“A” seçeneğinde “mu” soru edatı yüklemden sonra geldiği için sorunun cevabı yüklem olur.
“B” seçeneğinde “kimi” sorusunun cevabı nesnedir.
“C” seçeneğinde “kimden” sorusunun cevabı yer tamlayıcısıdır.
“D” seçeneğinde “mu” soru edatı zarf tümlecinden sonra geldiği için cevabı da zarf tümlecidir.
7) Aşağıdaki cümlelerden hangisinin cevabı öznedir?
A) Size hediye olarak ne geldi?
B) Bize seslenen Ahmet midir?
C) Gelecek bize ne getirir?
D) Neden bu şekilde konuşuyorsun?
Çözüm:
“A” seçeneğinde cevap öznedir.
“B” seçeneğinde “mi” soru edatı yüklemden sonra geldiği için cevap da yüklem olur.
“C” seçeneğinde cevap nesne.
“D” seçeneğinde cevap zarf tümlecidir.
8) Aşağıdaki cümlelerden hangisinin cevabı dolaylı tümleçtir?
A) Yarım saattir neredeydi?
B) Masayı odaya yerleştirdin mi?
C) Şaşırmanızın sebebi neydi?
D) Şairin şiirleri neyden yoksundu?
Çözüm:
“A” seçeneğinde cevap yüklem.
“B” seçeneğinde yüklem
“C” seçeneğinde yükle
“D” seçeneğinde yer tamlayıcısı
9) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne yoktur?
A) Yazar öncelikle başkalarından etkilenmiş daha sonra özgünlüğü yakalamış.
B) Köy köy dolaşıp çocuklara hikâyeler anlatan bir kişiydi.
C) Yazarın olayları kendi bakış açısıyla yazması kitabın gerçekçiliğine gölge düşürmüş.
D) Bilgiye önem vermeyen insanlar, teknolojik çalışmalara da önem vermezler.
Çözüm:
Verilen şıklardaki özneler şunlardır:
A) “yazar”
B) Gizli haldedir.
C) “yazarın olayları kendi bakış açısıyla yazması”
D) “bilgiye önem vermeyen insanlar”
10) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde vurgu özne üzerindedir?
A) Pencereden Turgut’a seslendi.
B) Ev sahibi konuklarını bahçeye çıkardı.
C) Bu konuda kendileri deneyimlidir.
D) Bana göre ikisi de sınavı kazanır.
Çözüm:
Verilen şıklardaki vurgulu ögeler şunlardır:
A) Yer Tamlayıcısı (Turgut’a)
B) Yer Tamlayıcısı (bahçeye)
C) Özne (kendileri)
D) Nesne (sınavı)
11) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde vurgu zarf tümleci üzerindedir?
A) Kalemini bana doğru uzatınca gurur meselesi yaptığım için istemedim.
B) Buradaki kitaplardan ödünç alabilmek için kütüphaneye üye olmak gerekir.
C) Pansiyonun balkonuna çıkıp masmavi denizi seyrettim.
D) Bir fırsat bulursa servis ayarlayıp gezi düzenleyecekmiş.
Çözüm:
Verilen cümlelerdeki vurgulanan ögeler şunlardır:
“A”da zarf tümleci (gurur meselesi yaptığım için)
“B”de özne (kütüphaneye üye olmak)
“C”de nesne (masmavi denizi)
“D”de nesne (gezi)
Bahanelerimiz, amaçlarımızı gerçekleştirmemizin önünde tatlı birer engel olarak durur.
12) Bu cümlenin öğe dizilişi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Nesne, yer tamlayıcısı, zarf tümleci, yüklem
B) Özne, yer tamlayıcısı, zarf tümleci, yüklem
C) Özne, nesne, yer tamlayıcısı, yüklem
D) Nesne, zarf tümleci, yer tamlayıcısı, yüklem
Çözüm:
Verilen cümlenin ögeleri sırasıyla şunlardır:
Özne: “bahanelerimiz”
Yer Tamlayıcısı: “amaçlarımızı gerçekleştirmemizin önünde”
Zarf Tümleci: “tatlı birer engel olarak”
Yüklem: “durur”
Bu nedenle cevap: “B”
Hafta sonu açılacak kurslarda ders almak için okul idaresine dilekçeyle başvurdum.
13) Bu cümlede verilmeyen öğe aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yüklem
B) Nesne
C) Dolaylı Tümleç
D) Zarf Tümleci
Çözüm:
Verilen cümlenin ögeleri sırasıyla şunlardır:
Zarf Tümleci: “hafta sonu açılacak kurslarda ders almak için”
Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı): “okul idaresine”
Zarf Tümleci: “dilekçeyle”
Yüklem: “başvurdum”
Görüldüğü gibi verilmeyen öge “B” seçeneğindeki nesnedir.
14) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem söz öbeğinden oluşmuştur?
A) Arkadaşlarımızı önemsediğimizi göstermemiz, onlara verdiğimiz değerin yansımasıdır.
B) Bahçe kısa sürede çöple dolduğu için derste çevre temizliğinin önemine değinildi.
C) Eserin kendisi yerine sanatçının özel hayatının merak edildiği bir toplumda sanatın gelişmesi beklenemez.
D) Toroslardan baktığınızda kıyı boyunca uzanan, gri ve soluk bir kent olarak görürsünüz Mersin’i.
Çözüm: “A” seçeneğindeki “onlara verdiğimiz değerin yansımasıdır” kelimeleri, isim ve sıfat tamlamalarından oluşmuş yüklem öbeğidir. (söz grubu)
15) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne ad tamlamasından oluşmuştur?
A) Kısa boylu, esmer bir kişi yanımıza gelerek bize adres sordu.
B) Bakkal elimdeki kâğıtta yazılı adresi okuduktan sonra biraz düşündü.
C) Çocuk, metinde anlamını bilmediği sözcükleri sözlükten araştırdı.
D) Havaların ısınması, yaşlılar için tehlikeli boyuta ulaştı.
Çözüm: “D” seçeneğindeki “havaların ısınması” kelimeleri, isim tamlamasından oluşmuş öznedir.
Cevap anahtarı için tıklayınız.
1-C, 2-B, 3-D, 4-A, 5-B, 6-B, 7-A, 8-D, 9-B, 10-C, 11-A, 12-B, 13-B, 14-A, 15-D
