8. Sınıf Söz Sanatları Konu Anlatımı ve Bulunma Yöntemleri

Söz sanatları, metinlerin daha etkili ve süslü bir anlatıma sahip olmasını sağlar. Oldukça basit olup sınavlarda karşınıza çıkabilen bir konudur. Son derece sade anlatıma sahip aşağıdaki notu dikkatle okumanızı tavsiye ederim.

Söz Sanatları Nelerdir?

Benzetme (Teşbih)

Abartma (Mübalağa)

Kişileştirme (Teşhis)

Konuşturma (İntak)

Tezat (Zıtlık)

Mecazlı İfade

1. Benzetme

Özellik bakımından eksik olanın üstün olandan benzeyen yönler edinmesidir. Eksiksiz bir benzetmede dört ögeden söz edebiliriz. Bunlar benzeyen, benzetilen, benzetme edatı ve benzetme yönüdür.

Benzetme Örnekleri:

Yeni sahiplendiğimiz kedi aslan gibi yürüyordu.

Benzeyen: kedi

Benzetilen: aslan

Benzetme Edatı: gibi

Benzetme Yönü: yürüme tarzı

Üniversite yıllarında komşumuzun gönderdiği yemekler sanki annemin yaptıkları gibiydi.

Benzeyen: komşumuzun yemekleri

Benzetilen: annemin yemekleri

Benzetme Edatı: gibi

Benzetme Yönü: ---

Dikkat: Bazı benzetmeler daha az ögeden oluşabilir.

Örnek: Kömür gözleri etrafa şaşkınlık içinde bakıyordu.

Benzeyen: Göz

Benzetilen: Kömür

Benzetme Edatı: ---

Benzetme Yönü: ---

Yukarıdaki örnek cümlede benzetmenin sadece ilk iki unsuru var.

2. Abartma (Mübalağa)

Bir varlık ya da olayın ölçüyü aşıp daha büyük ya da küçük gösterilmesidir. Yani olduğundan fazla ya da az gösterilen anlatımlardır.

Abartma Örnekleri:

Ağlamaktan göz pınarlarım kurudu.

Utancından yerin dibine girdi.

Bayram harçlığı verilmeyince kıyameti kopardı.

Ağır çantayı taşımaktan kolum koptu.

Dünyalar kadar ödevi var ama bunu önemsemiyor.

3. Kişileştirme (Teşhis)

İnsan dışı varlıkların insan özelliği kazanmasıdır. Bu tür anlatımlarda genellikle hayvanlar ya da cansız varlıklar kullanılır, genellikle fabl ya da masallarda görülür. Mesela ağacın bizi yolcu etmesi, kedinin alay etmesi, kuşların neşeyle oyunlar oynaması...

Kişileştirme Örnekleri:

Ağaçlar yol boyunca bizi selamlıyordu.

Senin bu haline sokaktaki kediler bile acır.

Havadaki bulutlar, denizi hüzünlü bir halle getirmiş.

Hortum, hıncını çıkarırcasına denizin üzerinde geziniyordu.

4. Konuşturma (İntak)

İnsan dışı varlıkların konuşturulmasıdır.

Konuşturma Örnekleri:

Çocuğun yaklaştığını gören papatya “Merhaba!” diye seslendi.

Dallarım üzerinde duran kuşlara meyvelerimden ikram etmek ne güzel.

Çiçekler kuraklıktan "Bize su verin!" diye haykırıyordu.

Üzüldüğümü gören kuşlar "Boş yere dert etme." diye teselli etti.

Akşamleyin ortaya çıkan Ay, çocuğa el sallayıp "İyi geceler." dedi.

5. Tezat (Zıtlık)

Karşıt anlamların aynı cümlede kullanılmasıdır.

Tezat Örnekleri:

Sıcak bakışlarının altındaki soğukluğu gördüm.

Karanlığın içindeki aydınlığa ulaşmak umut ve azimle gerçekleşir.

İçim yanıyor bu ayazın soğuğunda.

Ders performansından anlaşılıyordu yükselirken gerilediği.

Sessiz bakışlarının gerisinde bitmek bilmeyen haykırışlar vardı.

6. Mecazlı İfade

Bir sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşarak kazandığı yeni ve soyut anlamlardır.

Mecazlı İfade Örnekleri:

Yazar, hemen herkesin hayatının bir evresinde yaşadığı anları yakalamış.

Bu olaydan sonra kahramanın, çevresiyle kurduğu iletişim zenginleşip renklenir.

Bu işle ilgilenenler taze verilere ihtiyaç duyar.

Senin seviyene kadar inmeyeceğimi söylemiştim.

Söz Sanatları Örnekleri:

Annemin yıkadığı kıyafet kar gibi beyazdı. (benzetme)

Aldanma onun güldüğüne denizde kum, onda dert. (abartma)

Odama girip yatağımın şefkatli kollarına bıraktım kendimi. (kişileştirme)

Yük taşımaktan bıktım, diyen kamyonet emeklilik için sahibine yalvarıyordu. (konuşturma)

Kalabalığın içinde yalnızlığı içime kadar hissediyorum. (tezat)

Onda incelik yapacak kalp ne gezer. (mecazlı ifade)

8. sınıf söz sanatları konu anlatımını indirmek için tıklayınız.