Kalıcı İsim Nedir, Örnekleri Neler?

Kalıcı İsim

Kalıcı isim, isim fiilin fiilimsi anlamından çıkıp yeni bir isim haline gelmesidir. Fiil soylu sözcükler -ma, -ış, -mak eklerinden birini alıp çoğunlukla varlık adı olur. Örneğin “dolma” sözcüğü “Sürahinin ağzına kadar dolmasına gerek yok.” cümlesinde hareketlilik anlamı bildirdiği için isim fiildir. “Annemin zeytinyağlı dolmasını özledim.” cümlesinde kalıcı isim olur çünkü patlıcan, biber, kabak gibi sebzelerin içi doldurularak yapılan yemek anlamı kazanmıştır.

Aşağıda tırnak içindeki sözcükleri kalıcı isim ve isim fiil anlamına gelecek şekilde farklı cümlelerde kullandım:

Örnekler

Kalıcı Ad: Seni apartmanın girişinde bekleyeceğim. (Bir mekana girme işi yerine mekanın ön bölümü olmuş.)

İsim Fiil: Müdür Bey’in binamıza girişi şimdi oldu. (Bir yere varma işi.)

Kalıcı Ad: Doktorun odasının yerini köşedeki danışmaya sordum. (Bir kurumda insanların bilgi aldıkları bölüm.)

İsim Fiil: Sorunların çözümünü ona danışmaya gideceğim. (Danışma işi)

Kalıcı Ad: Alnındaki yazmaya bayıldım. (Desenli bez.)

İsim Fiil: Tahtadakileri yazmaya başlayalım mı? (Yazma işi.)

Kalıcı Ad: Senin görüşlerin bizim için çok önemli. (Fikir ve düşünce anlamında yeni ve soyut anlam.)

İsim Fiil: Tavşan görüş alanımdan çıktı. (Görme işi.)

Kalıcı Ad: Kızartmanın her gün tüketilmemesi gerekir. (Patates, biber, patlıcan… gibi besinlerin yağda pişirilerek hazırlandığı yemek adı.)

İsim Fiil: Patatesleri kızartmaya başladı. (Kızartma işi.)

Kalıcı Ad: Ekmekleri ince ince dilimleyip sofraya getirdi. (Tahıldan yapılmış hamurlu besin.)

İsim Fiil: Toprağa zamanında tohum ekmek gerekir. (Ekme işi.)

Kalıcı Ad: Köşe başındaki kafeye gidip dondurma aldım. (Meyve veya sütten yapılmış soğuk tatlı.)

İsim Fiil: Yemekleri dondurmaya çalışmış. (Dondurma işi.)

Kalıcı Ad: Silifke’ye giderken bir kafede durup peynirli sıkma yedik. (Oval açılan hamurun ısıtıldıktan sonra içine patates, peynir gibi besiler konularak katlanması ile elde edilen hazır yiyecek.)

İsim Fiil: Şekil vermek için oyun hamurlarını sıkmaya başladı. (Nesnelere baskı uygulayarak sıkma işi.)

Kalıcı Ad: İftarda konuklara kavurma ile pilav dağıtıldı. (Yağda pişirilmiş ince dilimli et yemeği.)

İsim Fiil: Salçayı katmadan önce patatesleri kavurmaya başladı. (Kavurma işi.)

Kalıcı Ad: Depodan kazmayı alıp bahçenin ön tarafında doğru ilerledi. (Çukur açmaya yarayan alet adı.)

İsim Fiil: Fidanları dikmek için belli aralıklarla toprağı kazmaya başladı. (Kazma işi.)


Not: Kalıcı isimler, isim tamlamasında tamlayan veya tamlanan durumunda görev alabilir. Aşağıdaki tabloda bu görevleri örnek olarak verilmiştir:

İsim Tamlaması İçinde Kalıcı İsim Örnekleri

İsim tamlaması içinde kalıcı isim örneklerini gösteren tablo.

Not: Kalıcı isim haline getiren fiilimsi ekiyle diğer ekleri karıştırmayalım. “-ma” eki olumsuzluk eki olmamalı ya da “-ş” eki bir işin karşılıklı veya birlikte yapıldığı anlamını bildirmemeli. Yoksa çekimli fiil olur kalıcı ad değil.

Örnekler:

“Görüşmek” sözcüğünü değerlendirelim:

Eski arkadaşlarıyla yılda birkaç kez görüşüyorlar. (fiil)

Bu konuda senin de görüşünü almak istiyorum. (kalıcı ad)

Uzaktaki araba görüş alanımdan çıktı (isim fiil)

“Danışmak” sözcüğünü değerlendirelim:

Bu işi yaparken kimseye danışmamış. (fiil)

Karşıdaki danışmadan evrakları almalısın. (kalıcı ad)

Duvar rengini seçmeden önce bana danışman gerekir. (fiilimsi)


Sıkça Sorulan Sorular

Okuma kalıcı isim mi?

Hayır, cümledeki kullanıma bağlı olarak isim fiil ya da çekimli fiildir.

Okul isim mi fiil mi?

İsimdir.

Çalışkan kalıcı isim mi?

Hayır, sıfattır.

Yürümek isim mi?

Hayır, isim fiildir.

Yemiş kalıcı isim mi?

Cümledeki kullanıma bağlı olarak kalıcı isim ya da çekimli fiildir.

“Kalıcı İsim Nedir, Örnekleri Neler?” üzerine bir yorum

Yorum yapın