İşte, terim anlam konu anlatımı:
Terim Anlam Nedir?
Edebiyat, sanat, tıp, astronomi, coğrafya, matematik, geometri, spor, hukuk, dil bilimi… gibi alanlara özgü olan kavramlardır. Belli bir uzmanlık gerektiren çalışma alanlarında kullanılır.
Milletin uygarlık gelişimine paralel olarak terim anlam sayısında artış olur. Mesela astronomi biliminde kullanılan “karanlık madde” kavramı 1932 yılından beri konuşulmaya başlanmıştır. Daha önce bu maddenin adı duyulmamıştı.
Örnekler
Dil Bilgisi Terimleri
Ek, kök, zamir, sıfat, zarf, edat, fiil, fiilimsi, fiilde çatı…
Edebiyat Terimleri
Makale, öykü, roman, anı, tiyatro, biyografi…
Matematik Terimleri
Bölen, bölünen, fonksiyon, eşitsizlik, çember, küme, açı…
Astronomi Terimleri
Süpernova, asteroit, kuyruklu yıldız, kara delik, bulutsu, uydu…
Biyoloji Terimleri
Enzim, bakteri, hücre, kornea, metabolizma, doku, adaptasyon…
Terim Anlam ile İlgili Önemli Notlar
Türkçe, matematik, fen, sosyal bilgiler… gibi derslerde işlenen konu ya da kavramlar genelde terim anlamlıdır. Örnek: zarflar (dil bilgisi), çatılar (dil bilgisi), açılar (matematik), hücre (fen)…
Terim anlamlar günlük yaşamda kullanılan anlamın dışına çıktığı için alan ve kavram bilgisi gerektirebilir.
Terim anlamlı bazı sözcüklerin gerçek ya da mecaz anlamı olabilir. Mesela tiyatro terimi olan “perde” sözcüğü “Perdeyi açıp dışarı baktı.” cümlesinde gerçek, “O olaydan sonra gözlerindeki perde aralandı.” cümlesinde mecaz anlamlıdır.
Örnek Cümleler
Atmosfere giren gök taşı sürtünerek alev almaya başladı. (Coğrafi ve astronomik terimler)
İzlediğimiz üç perdelik tiyatro ile çok eğlendik. (Tiyatro ve edebiyat terimleri)
Hasta, narkozun etkisiyle gergin davranışlar sergiledi. (Tıp terimi)
Suçsuz olduğu anlaşılınca beraat etti. (Hukuk terimi)
Akordunu yaptıktan sonra bağlamayı geri veri. (Müzik terimi)
Terim Anlam ile Gerçek Anlam Farkı
Terim anlama gelen kavramlar günlük yaşamın sınırlarından çıkmış olur. Bu da gerçek anlamla arasındaki farktır.
Terim Anlamın Mecaz Anlamdan Farkı
Mecaz anlam, bir sözcüğün gerçek anlamdan çıkıp yeni ve soyut bir anlam kazanmasıdır ama terim anlam yeni ve soyut bir anlam kazanmaz.
Çözümlü Örnek Sorular
1) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı sözcük vardır?
A) Mümkün olduğunca kesin konuşmaktan kaçınır
B) Lirik şiirleriyle tanınan şair, kitap fuarında olacakmış.
C) Söz verip karşıdaki kişinin umutlanmasını istemezdi.
D) Evde çok işi olduğu için bize katılmak istemedi.
Çözüm için tıklayınız.
B seçeneğindeki “lirik” sözcüğü edebiyat terimidir.
2) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı bir sözcük yoktur?
A) Suçsuzluğu ispatlanınca hemen tahliye edildi.
B) Okulun münazara yarışmasında bizim sınıf birinci oldu.
C) Ölçü ve kafiye, şiirin belli bir ahenkle okunmasını sağlar.
D) Başkalarını güldürdüğü için böyle davranıyormuş.
Çözüm için tıklayınız.
A seçeneğinde tahliye sözcüğü hukuk, B seçeneğinde münazara edebiyat, C seçeneğinde ölçü, kafiye, şiir ve ahenk edebiyat terimleridir ama D seçeneğinde terim anlamlı bir sözcük yoktur.
